کتاب فقهی استدلالی روزه در اسلام تالیف حضرت آیت الله جعفر سبحانی تبریزی، به مباحث استدلالی روزه از دیدگاه فقه شیعه ذیل کتاب العروه الوثقی، نوشته سید محمد کاظم یزدی، پرداخته و با عنوان الصوم فی الشریعه الإسلامیه الغراء (۲ جلدی) توسط مؤسسه الإمام الصادق (علیه السلام) قم در سال ۱۴۲۱ق چاپ شده است این کتاب از یک مقدمه و پانزده فصل درباره روزه و دو فصل آخر درباره اعتکاف مرتب شده است. شیوه نگارش بدین گونه است که اول متن کتاب عروه ارائه مى‌گردد، پس از آن اصل موضوع و اهمیت آن شرح داده مى‌شود و در ادامه اقوال و روایات مربوط به هر بحث مورد مطالعه قرار مى‌گیرد و در نهایت نتیجه‌گیرى مى‌شود. شیوه تحقیق، تحلیلى – استدلالى و با استناد به منابع فقهى و حدیثى شیعه است. در مقدمه کتاب سه موضوع مورد بحث قرار گرفته است: تعریف روزه، اقسام روزه، ضرورى بودن وجوب روزه
فصل اول مربوط به نیت است که شرط اساسى اعمال عبادى است. در فصل دوم مفطرات هشت‌گانه روزه مورد بحث فقهى قرار گرفته است، این مفطرات عبارتند از: خوردن و آشامیدن، جماع، استمنا، عمداً دروغ بستن به خدا و رسولش(صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار علیهم‌السلام، رساندن غبار غلیظ به حلق، سر زیر آب کردن، بقاى بر جنابت. فصل سوم به این مسئله پرداخته است که ارتکاب مفطرات اگر به صورت عمدى و از روى اختیار باشد روزه را باطل مى‌کند و در صورتى که سهوى و یا از روى اکراه باشد، روزه را باطل نمى‌کند. فصل چهارم امورى مانند انگشت و انگشتر در دهان کردن، غذا براى بچه جویدن، چشیدن غذا در صورتى که به حلق نرسد، نشستن زن‌ها در آب، مسواک کردن و خیس کردن پارچه و بر بدن نهادن، روزه را باطل نمى‌کند. فصل پنجم مکروهات روزه را بیان نموده است. فصل ششم موجبات کفاره را ذکر کرده است. مواردى که کفاره واجب مى‌شود عبارتند از: انجام دادن مفطرات از روى عمد در ماه رمضان، افطار روزه قضاى رمضان بعد از ظهر شرعى، افطار روزه روز سوم اعتکاف، ترک روزه نذر معین. فصل هفتم مواردى را بررسى مى‌کند که قضاى آن واجب است؛ ولى کفاره ندارد. فصل هشتم به زمان‌هایى که روزه گرفتن در آنها جایز و زمان‌هایى که روزه گرفتن در آنها حرام است، مى‌پردازد. فصل نهم شرایط صحت روزه را به این شرح بیان مى‌کند: ۱- اسلام و ایمان. ۲- عقل. ۳- باقى نبودن بر جنابت و حیض و نفاس. ۴- مبتلا نشدن به حیض و نفاس در طول روز. ۵- مسافر نبودن. ۶- مریض نبودن و دچار ضعف شدید نشدن. فصل دهم به شرایط وجوب روزه اعم از: بلوغ، عقل، به هوش بودن، سالم بودن، پاک بودن از حیض و نفاس و مسافر نبودن، پرداخته و در فصل یازدهم افرادى که جایز است روزه‌شان را افطار کنند برشمرده است. فصل دوازدهم به بیان راه‌هاى ثبوت هلال رمضان و شوال اختصاص دارد که در آن به اختلافات فقهى فقیهان در ثبوت هلال و وحدت و تعدد افق و راه‌هاى اثبات اول و آخر ماه پرداخته است. در فصول سیزدهم و چهاردهم احکام روزه قضا و کفاره آن را به طور مفصل بحث کرده و در فصل پانزدهم، اقسام چهارگانه روزه (واجب، مندوب، حرام و مکروه) را مورد مطالعه فقهى قرار داده است.
- مقدمه المولف
- الصوم لغه و اصطلاحا و اقسامه
- الفصل الاول فی النیه
- الفصل الثانی فیما یجب الامساک عنه فی الصوم من المفطرات
- الفصل الثالث فی شرطیه العمد و الاختیار
- الفصل الرابع فیما لا یفسد الصوم
- الفصل الخامس فیما یکره للصایم
- الفصل السادس فیما یوجب الکفاره
- الفصل السابع فیما یجب القضاء دون الکفاره
- الفصل الثامن فی الزمان الذی یصح فیه الصوم
- الفصل التاسع فی شرایط صحه الصوم
- الفصل العاشر فی شرایط وجوب الصوم
- الفصل الحادی عشر فی من وردت الرخصه فی افطارهم
- الفصل الثانی عشر فی طرق ثبوت هلال رمضان و شوال للصوم و الافطار
- الفصل الثالث عشر فی احکام القضاء
- لفصل الرابع عشر فی صوم الکفاره
- الفصل الخامس عشر اقسام الصوم
آخرین دیدگاه‌ها