نام دیگر آن المفردات فى غریب القرآن تألیف حسین بن محمد راغب اصفهانی(حدود، ۵۰۲ق) است که حاوى واژه نامۀ بدیع قرآنى در یک جلد و به زبان عربى مى‌باشد. در این واژه‌نامه که بر بنیاد مواد اصلى کلمه سامان داده شده، مسلک راغب چنین است که نخست ماده را با معناى حقیقى‌اش مى‌آورد، آنگاه مشتقات آن را یاد مى‌کند، سپس معانى مجازى را با تبیین علاقۀ حقیقت و مجاز عرضه مى‌دارد.وى بر این همه، اولاً از قرآن، ثانیاً از حدیث و ثالثاً از سروده‌ها و اقوال عرب گواه مى‌جوید.
او همچنین به یادکرد قرائت های وارده، اقوال صحابه، تابعین، حکماء و نیز تفسیر قرآن به قرآن، دست مى‌یازد. مى‌توان بیان داشت که مفردات راغب خود تفسیرى پر بار و عمیق و مختصر است که فوائد و فرائد گوناگونى را داراست. گاه به نقد و ردّ آراء دیگران با ابراز نظرات و آراء خود به نیکى مى‌پردازد و در این حوزه از علوم، صاحب مرتبۀ اجتهاد است.
مفردات راغب در این چاپ با تحقیق، تصحیح و مقدمه نویسى، صفوان عدنان داودى انجام گرفته است.محقق ضمن مقدمۀ کوتاه خود شیوه و مراحل کار خود را به این شرح بیان داشته است:
- ضبط متن کتاب و مقابله با ۴ نسخۀ خطى و چند نسخۀ طبع شده.
- تعیین شکل کلمات
- مشخص نمودن شمارۀ آیات و سور
- مشخص نمودن قراآت قرآنى و نسبت آن به قارى و جداسازى قراآت صحیح از شاذ.
- مشخص نمودن احادیث و آثار از کتب حدیث.
- مشخص نمودن قائل ابیات شعرى، بیان مصادر و ضبط صحیح آنها.
- ضبط امثال و اقوال و بیان مصادر آنها از کتب لغت.
- ذکر شرح حال مختصر از اعلام وارده.
- تهیۀ فهرست‌هاى ۲۴ گانه در زمینۀ: آیات، قرائت های شاذ، احادیث، آثار روایت شده، ابیات شعرى و انصاف آنها أعلام، کتب، اقوال حکماء، قواعد کلى در تفسیر، مسائل لغوى، مسائل کلامى، مسائل اصولى، مسائل منطقى، حیوانات، اصنام، آراء راغب در تفسیر و لغت، قبایل، مذاهب، مراجع و مصادر، مواد و موضوعات، فهرست منسوب، امثال عرب و اقوال آنها.
در بخش دوم به شرح حال مؤلف در ابعاد مختلف شخصیتى، تألیفات و کتاب مورد بحث(مفردات) پرداخته است. بخش سوم را مقاله‌اى به نام «الشریعه و علم الحکمه» تشکیل مى‌دهد که دربارۀ حکمت، اقسام آن، تبیین موارد باطل، جمع بین شریعت و حکمت و نمونه‌هایى از موارد جمع راغب بین شریعت و حکمت، مى‌باشد.بخش چهارم نیز معرفى نسخه‌هاى خطى چهارگانه و نسخه‌هاى مطبوع مفردات به همراه تصویرى از صفحات مختلف نسخه‌هاى خطى را در بر دارد.
محقق محترم چاپ حاضر را با امداد از چهار نسخۀ خطى فراهم و تحقیق نموده است.قبل از این چهار چاپ مختلف داشته که مشخصات آنها در صفحۀ ۴۰ مقدمه آمده است. هر یک از نسخه‌ها، به تحقیق اندیشمندى توانا انجام گرفته است، از جمله، محمد سید گیلانى، محمد الزهرى الغمراوى، دکتر محمد احمد خلف الله، ندیم مدعشیلى، که این خود گویاى اهمیت این کتاب مى‌باشد.
دانلود متن و تصویر کتاب مفردات ألفاظ القرآن تالیف راغب اصفهانی، حسین بن محمد مصحح : داوودی، صفوان عدنان ناشر: دار الشامیه محل نشر: بیروت – لبنان سال نشر : ۱۴۱۲ق=۱۹۹۲م
آخرین دیدگاه‌ها