ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن مکی بن محمد شامی عاملی جزینی (۷۳۴-۷۸۶ق) معروف به شهید اول، از علماء و محققان سرشناس شیعه در قرن هشتم قمری، از منطقه جبل عامل لبنان، از مهم‌ترین آثار ایشان، مى‌توان از «اللمعه الدمشقیه» نام برد که جزء کتاب‌هاى درسى حوزه علمیه مى‌باشد و دارای شروح فراوانی است.
ولادت
شهید اول در سال ۷۳۴ق، به دنیا آمد. وی اهل جبل عامل منطقه‌ای است در جنوب لبنان و از قدیمی ترین مراکز تشیع است و هم اکنون نیز یک مرکز شیعی است. پدرش، جمال‌الدین نیز از دانشمندان بزرگ زمان خود بوده است. اجداد و فرزندان شهید اول همگی اهل فضل و علم و از دانشمندان عصر خویش بودند.
شهادت
زمانى که حکومت دمشق به سلسله جراکسه رسید و در اختیار فردى به نام «بیدمر» افتاد، ایشان نیز مورد حسد قرار گرفت و عده‌اى از بى‌دینان به اتهامات واهى و ساختگى او را به زندان انداختند؛ به این بهانه که مدعى شدند شهید اول از اسلام برگشته است و با نهضت سربه‌داران در ایران ارتباط دارد و نامه‌اى براى حاکم دمشق ارسال کرده و خواستار محاکمه وى شدند. این حیله افراد بى‌دین، کارساز شد و ایشان به زندان افکنده شد و حتى نامه‌هاى این فقیه سترگ به حاکم کارگر نیفتاد.
این شهید سرافراز، سرانجام در روز پنج‌شنبه، نهم جمادى‌الاول سال ۷۸۶ق، در سن ۵۲ سالگى، پس از محاکمه و صدور حکم قتل وى توسط قضات دربارى، در قلعه دمشقِ شام، به شهادت رسید. پس از شهادت، بدن مقدسش را به دار زدند، سپس سنگ‌سار کردند و آن‌گاه جسم بى‌جانش را سوزاندند تا آثارى از او باقى نماند؛ به همین خاطر است که مرقدى براى این فقیه بزرگ نمى‌شناسیم تا بر سر مزارش عاشقانه تبرک جوییم.
شیخنا الأعظم فخر الشیعه وَتاج الشریعه وَالرکن العمید، تاج الفقهاء، شمس الملّه وَالدین أبو عبدالله الشیخ محمّد بن مکّی العامِلی الشهید (أحلّه الله أعلى غرف الجنان). قُتِلَ بِالسیف ثُمّ صُلِبَ ثُمّ رُجِمَ ثُمّ أُحرِق بِالنار بِبلده دمشق فی دوله بیدمر وَسلطنه برقوق بِفتوى المالکی یسمّى برهانُ الدین وَعباد بن جماعه الشافعی بعد أن حبس فی القلعه الدمشقیه سنه کامله. وَمصنّفاته - طاب ثراه - فی الفقه وَالأُصول وَغیرهما کالذکرى وَالدروس وَالبیان وَالقواعد وَالألفیّه وَالنفلیّه وَ [غایه] المراد وَشرح الإرشاد جلیله الفوائد متداوله بین أهل العلم وَهِی فی أعلى مراتب التحقیق وَالتنقیح. وَمنها اللمعه الدمشقیه التی صنّفها فی سبعه أیّام وَماکان یحضره غیر المختصر النافع. وَمنها المجامیع الثلاثه رأیت إحداها بِخط الشیخ محمّد الجبعی جدّ شیخنا البهائی إلى غیر ذلک. وَهو رحمه الله أوّل مِن لقّب بالشهید وَأوّل مَن هذّب کتاب الفقه عن نقل أقاویل المخالفین وَکان مِن نعم الله تعالى علیه أن جعل العلم وَالفضل وَالتقوى فیه وَفی أهله وَأولاده ذکوراً أو إناثاً وَکان عمره الشریف اثنین وَخمسین سنه منبع کتاب وقایع الأیام (فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الأیام ) نویسنده :قمی، عباس مصحح :صادقی، محسن و مردی، عباسعلی ناشر: نور مطاف
آثار شهید اول
- موسوعه الشهید الأول (۲۰جلدی) نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی نویسنده : مختاری، رضا اشراف : ناطقی، علی اوسط گردآورنده : مرکز العلوم والثقافه الاسلامیه، مرکز احیاء التراث الاسلامی محقق : مجموعه من المحققین ناشر :مرکز العلوم و الثقافه الاسلامیه، معاونیه الابحاث لمکتب الاعلام الاسلامی فی الحوزه العلمیه، قم المقدسه محل نشر: قم – ایران سال نشر :۱۴۳۰ق
- اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی محقق : مروارید، علی اصغر محقق : مروارید، محمد تقی ناشر:الدار الاسلامیه – دار التراث محل نشر: بیروت
- الأربعون حدیثا نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی مترجم : کوشا، محمدعلی ناشر :نهاوندی محل نشر :قم – ایران سال نشر :۱۳۷۴ش
- البیان نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی محقق : حسون، محمد ناشر: محمد الحسون محل نشر: قم – ایران سال نشر :۱۳۷۱ش
- الدره الباهره من الأصداف الطاهره نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی مترجم : مسعودی، عبدالهادی ناشر: آستانه مقدسه قم، انتشارات زائرمحل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۳۷۹ش
- القواعد و الفوائد فی الفقه و الاُصول و العربیه (۲جلدی) نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی محقق : حکیم، عبدالهادی سید محسن ناشر: مکتبه المفید محل نشر: قم – ایران
- المزار نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی محقق : بدری، محمود ناشر: موسسه المعارف الاسلامیه محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۴۱۶ق
- ذکری الشیعه فی أحکام الشریعه (۴جلدی) نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی محقق : مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث ناشر: موسسه آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث محل نشر : قم – ایران سال نشر : ۱۳۷۷ش
- غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد (۴جلدی) نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی نویسنده : علامه حلی، حسن بن یوسف محقق : مختاری، رضا محقق : مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه نویسنده : شهید ثانی، زین الدین بن علی ناشر: مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۳۷۳ش
- المزار نویسنده :شهید اول، محمد بن مکی محقق : مدرسه الامام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف محقق : موحد ابطحی اصفهانی، محمدباقر ناشر: مدرسه الإمام المهدی (علیه السلام) محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۴۱۰ق
- عناوین الاحکام ( ترجمه و شرح متن لمعه) ۴جلدی نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی محقق: ذهنی تهرانی، محمد جواد ناشر: وجدانی محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۳۷۳ش
- شرح کتاب حدود «شرح اللمعه الدمشقیه» نویسنده : مسعودی‌علوی، اسدالله نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی ناشر: موسسه در راه حق محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۳۹۵ش
- شرح اللمعه الدمشقیه (۲جلدی) نویسنده : شهید ثانی، زین الدین بن علی نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی ناشر: ناصر محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۴۱۳ق
- شرح الروضه البهیه (۵جلدی) شارح : دشتی نجفی، احمد نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی نویسنده : شهید ثانی، زین الدین بن علی ناشر: مجمع الذخایر الاسلامیه محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۴۲۹ق
- النجعه فی شرح اللمعه ۱۱جلدی شارح: شوشتری، محمدتقی نویسنده: شهید اول، محمد بن مکی مصحح: غفاری، علی اکبر ناشر: مکتبه الصدوق محل نشر :تهران – ایران سال نشر: ۱۳۶۴ش
- الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه کلانتر ۱۰جلدی نویسنده : شهید ثانی، زین الدین بن علی محقق :کلانتر، محمد ناشر: موسسه الاعلمی للمطبوعات محل نشر: بیروت – لبنان
- الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه ۳جلدی نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی شارح : شهید ثانی، زین الدین بن علی حاشیه نویس : سلطان العلماء، حسین بن محمد مصحح : قاروبی تبریزی، حسن ناشر : دار التفسیر محل نشر: قم – ایران سال نشر : ۱۴۲۷ق
- الدره الباهره من الاصداف الطاهره (طبع جدید) نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی محقق : مسعودی، عبدالهادی ناشر: آستانه مقدسه قم، انتشارات زائر محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۳۷۹ش
- التعلیقات علی شرح اللمعه الدمشقیه نویسنده : آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین مصحح : رجایی، مهدی نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی نویسنده : شهید ثانی، زین الدین بن علی ناشر: المدرسه الرضویه محل نشر: قم – ایران سال نشر: ۱۳۶۴ش
- الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه ۱۰جلدی شارح : شهید ثانی، زین الدین بن علی مصحح : کلانتر، محمد نویسنده : شهید اول، محمد بن مکی ناشر: دارالتعارف للمطبوعات محل نشر: بیروت – لبنان
آخرین دیدگاه‌ها