محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن مغیره بن بردزبه جعفى (۱۹۹-۲۵۶ق)، کنیه‌اش ابوعبدالله و لقبش بخارى است. محدث نامدار ماوراءالنهر، نویسنده ایرانی، نویسنده کتاب صحیح بخاری که در شب جمعه سیزده شوال سال ۱۹۹ق در شهر بخارا متولد شد. پدرش، اسماعیل از عالمان پرهیزگار و ثروتمند و از شاگردان مالک و حماد بن زید بود. او به هنگام مرگش گفته‌است که در سرمایه او مال حرام و مشتبه وجود ندارد. بخارى کودکى بود که پدرش وفات یافت، از آن‌رو مادرش به تربیت و تعلیم فرزندش همت گماشت و ثروت فراوانى را که از پدرش به ارث مانده بود، وقف تعلیم و تربیت او نمود. بخارى قبل از سفر حجّ، به فراگیرى علوم به ویژه احادیث نبوى از علماى بخارا پرداخت، سپس به مکه مکرمه رفت و مدتى آن‌جا ماند، پس از آن عازم مدینه منوره گردید و سپس به اکثر شهرهاى جهان اسلام، براى استماع حدیث و تکمیل معلومات خود، مسافرت نمود. وى شاگردان بى‌شمارى را هم تربیت کرد، به عنوان نمونه برخى از ایشان : مسلم، ترمذى، نسائى، محمد بن نصر مروزى، صالح بن محمد، مطین، ابن خزیمه، ابوقریش، ابن صاعد، ابن ابى‌داود، ابوعبدالله فریرى، ابوعبدالله محاملى، ابوزرعه، ابوحاتم، ابراهیم بن اسحاق، محمد بن یوسف، منصور بن محمد، حماد بن شاکر و…
بخارى از حیث قدرت ضبط و قوت حافظه، از نوابغ روزگار بود، هرگاه کتابى را یک بار مطالعه مى‌کرد، آن کتاب در حافظه‌اش مى‌ماند. بخارى مدتى زیادى در مدینه منوره به فراگیرى حدیث شریف پرداخت و در همان‌جا به تألیف دو کتاب مهمش همت گماشت، چنان‌چه او خود گفته است: در هجده سالگى در روضه مطهر نبوى(ص)، در شب‌هاى مهتابى کتاب «قضایا الصحابه» و کتاب «التاریخ الکبیر» را تألیف نمودم. وى در شب عید فطرسال ۲۵۶ق پس از مدتى که از مدینه منوره برگشته بود، در (خرتنگ)، یکى از روستاهاى سمرقند، دیده از جهان فروبست. وى کتاب‌هاى بسیارى را تألیف نمود، از جمله تاریخ کبیر، تاریخ اوسط، تاریخ صغیر، الادب المفرد، جزء قراءه خلف الإمام، جزء احادیث رفع الیدین و… که مهمترین تألیفش، همان کتاب صحیح بخارى یا «الجامع الصحیح المسند من حدیث و سننه و ایامه» است. که برای مطالعه می توانید بر روی عنوان کتاب کلیلک نمایید:
التاریخ الکبیر (۸جلدی) – نویسنده
صحیح بخاری (۲جلدی) – نویسنده
التاریخ الصغیر (۲جلدی) – نویسنده
صحیح البخاری (۱۱ جلدی) – نویسنده
صحیح بخاری و مسلم در ترازوی نقد نویسنده
فتح الباری بشرح صحیح البخاری (۱۳جلدی) – نویسنده
عمده القاری شرح صحیح البخاری (۲۵جلدی) – نویسنده
إرشاد الساری لشرح صحیح بخاری (۱۲جلدی) – نویسنده
إرشاد الساری إلی شرح صحیح البخاری (۹جلدی) – نویسنده
إمداد القارى بشرح کتاب التفسیر من صحیح البخارى (۴جلدی) – نویسنده
فتح الباری بشرح صحیح الإمام أبی عبدالله محمد بن إسماعیل البخاری (۱۳جلدی) – نویسنده
بهجه النفوس تحلیلها بمعرفه ما لها و ما علیها (۴جلدی) – نویسنده
الجزء فیه بیان أحادیث أودعها البخاری کتابه الصحیح – نویسنده
الجمع بین الصحیحین «البخاری و مسلم» (۲ جلدی) – نویسنده
التوضیح لشرح الجامع الصحیح (۳۵ چلدی) – نویسنده
المختصر النصیح فی تهذیب الجامع الصحیح – نویسنده
فتح الباری بشرح صحیح البخاری (۱۳جلدی) – نویسنده
منحه الباری بشرح صحیح البخاری (۱۰جلدی) – نویسنده
التجرید الصریح لاحا‌دیث الجامع الصحیح – نویسنده
فتح الباری شرح صحیح البخاری (۳جلدی) – نویسنده
عون الباری لحل أدله البخاری (۵جلدی) – نویسنده
صحیح البخاری (طبع استانبول) (۷جلدی) – نویسنده
شرح صحیح البخاری ( ۱۰ جلدی) – نویسنده
خیر الکلام فی القراءه خلف الإمام – نویسنده
المجموع فی ضعفاء و المتروکین– نویسنده
جزء القراءه خلف الإمام – نویسنده
خلق أفعال العباد – نویسنده
الأدب المفرد – نویسنده
الأدب المفرد– نویسنده
الادب المفرد – نویسنده
کتاب الضعفاء الصغیر – نویسنده
صحیح بخاری (۸جلدی) – نویسنده
غریب کلمات صحیح البخاری – نویسنده
فتح الباری شرح صحیح البخاری – نویسنده
ضعیف ” الأدب المفرد للإمام البخاری ” – نویسنده
هدایه الساری إلى دراسه البخاری (۲جلدی) – نویسنده
فتح الباری شرح صحیح البخاری ( ۱۱جلدی ) – نویسنده
عمده القاری شرح صحیح البخاری ( ۲۵جلدی ) – نویسنده
عمده القاری شرح صحیح البخاری ( ۱۶ جلدی ) – نویسنده
آخرین دیدگاهها