شهادت شهید ثانی

شهادت حضرت شیخ شهید ثانى شیخ زین الدین جبل عاملى علیه رحمه من اللّه التعالى واقع شد. مجملى از تفصیل این واقعه کارهه و غایلۀ نازله آنکه شیخ مرحوم درین سال به زیارت حرمین شریفین رفته بود. بعد از فراغت از زیارت، بعضى از جهله اهل سنت به رستم پاشا که در آن اوان وزیر اعظم خوندگار بود رسانیدند که حضرت شیخ دعوى اجتهاد مذهب امامیه نمود و بسیارى از علماى فرق شیعه نزد وى آمده از وى تحقیق مسایل مشکله مى‌نمایند و با او تصحیح کتب احادیث مى‌دهند. رستم پاشا کس به طلب او فرستاده وى را در حرم کعبه معظمه گرفته به اسلامبول بردند بى‌آنکه گرفتارى وى مسموع سلطان سلیمان شود او را روز پنجشنبه بیستم شهر رجب المرجب سنۀ ۹۶۵ق شهید ساختند.

تاریخ شهاده الشّهید الثانی،على ما قاله الشّیخ بهاءالدین: تاریخ وفاه ذلک الأوّاه الجنّه مستقرّه واللّه

کانت شهاده الشهید الثانی سنه ۹۶۶، و ابنه الشیخ المحقّق أبو منصور الحسن بن زین الدین العاملی المشهور بصاحب المعالم المتوفّى سنه إحدى عشره بعد الألف و ابنه العلاّمه المحقّق محمد بن الحسن بن زین الدین العاملی.

شیخ زین‌الدین بن على بن احمد عاملى جبعى، فقیه و دانشمند بزرگ شیعه، معروف به شهید ثانى در سیزدهم شوال ۹۱۱ هجرى قمرى، در خانواده علم و فقاهت زاده شد. وى یکى از اعیان و مفاخر فقهاى نامدار شیعه و یکى از اکابر متبحرین در علوم اسلامى و یکى از استوانه‌هاى فقهى و اجتهادى در طول ادوار فقه اسلامى مى‌باشد که از نظر آثار و برکات وجودى کم‌نظیر است. او که در قرن دهم هجرى مى‌زیست با تلاش و کوشش خستگى ناپذیر، فقه آل محمد صلى‌الله‌علیهم اجمعین را به نقاط مختلف جهان بسط و انتشار داد.

از برکات وجودى این شخصیت بزرگوار آن است که از وى فرزندى برومند همچون علامۀ بزرگوار و دانشمند پارسا و ژرف نگر، ابومنصور جمال‌الدین حسن (صاحب معالم) به ثمر رسید که آثار گرانبهایى همچون کتاب «معالم‌الدین فی الأصول» را براى جهان شیعه به یادگار نهاد. این کتاب ارزشمند چند قرن است به عنوان کتاب درسى طلاب علوم دینى در حوزۀ علمى شیعه مورد استفاده قرار مى‌گیرد و مانند کتاب پدر، یعنى «الروضه البهیه» همچنان جاویدان و پایدار است.

شهید ثانى پس از اقامت در بعلبک، در سایۀ شهرت علمى، مرجعیت یافت و دانشمندان فرزانه و فضلاى آن دیار، از دوردست‌ترین بلاد براى استفاضۀ علمى به محضر او روى مى‌آوردند و از برکات علمى و اخلاقى او بهره مى‌گرفتند. وى در این شهر، تدریس جامعى را آغاز کرد، به این معنى که چون نسبت به مذاهب پنج‌گانۀ جعفرى، حنفى، شافعى، مالکى و حنبلى از لحاظ آگاهى علمى کاملا محیط و مسلط بود، بر اساس تمام این مذاهب پنج‌گانه تدریس مى‌نمود و در حقیقت فقه مقارن و عقائد تطبیقى را تدریس مى‌کرد. تودۀ مردم نیز بر حسب مذهب خود، پاسخ استفتاآت خویش را از محضر او دریافت می‌کردند. با داشتن چنین مقام و شخصیت برجستۀ علمى و فقهى، در تأمین پاره‌اى از ضروریات معاش شخصا تلاش مى‌کرد، از جمله نوشته‌اند: وقتى هوا تاریک مى‌شد و شب فرا مى‌رسید، با الاغى که مرکب سوارى او بود به خارج شهر مى‌رفت و هیزم مورد نیاز خانواده‌اش را فراهم مى‌کرد.

شیخ حسین بن عبدالصمد حارثى، پدر شیخ بهایى مى‌گوید: «روزى بر شهید ثانى وارد شدم و او را متفکر یافتم. او در خویشتن فرو رفته بود. علت این حالت را از او جویا شدم، به من گفت: «برادرم ! چنین مى‌پندارم که من دومین شهید باشم، زیرا در عالم رؤیا سید مرتضى علم الهدى را دیدم که مجلس ضیافتى تشکیل داده و علماء و دانشمندان امامیه و شیعه در آن شرکت داشتند. وقتى من وارد مجلس شدم، سید مرتضى از جا برخاست و به من تهنیت گفت و دستور داد که در کنار استاد شهید اول بنشینم.» همچنین از شیخ على، نوۀ شهید ثانى نقل شده که گفته: از یکى از معتمدین شنیدم که جدّم شهید ثانى در خواب دید گویا در محلى تعدادى صندلى هست که روى هر صندلى یکى از علماى بزرگ ما نشسته است، و در کنار صندلى شهید اوّل یک صندلى خالى است، پرسیده: این براى کیست‌؟ به او گفته‌اند: براى شماست. از آن موقع احساس شهادت نموده، بدان جهت به بحث و کاوش در مصنّفات شهید اوّل پرداخته است.

شایان ذکر است که شهید ثانی شرح مشهوری بر کتاب شریف و معروف شهید اوّل «اللّمعه الدّمشقیّه» نگاشته اند، که تحت عنوان «الروضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدّمشقیّه» قرن هاست که در حوزه های علمیّه جهان تشیّع تدریس می شود. الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه اثر شیخ سعید شهید زین‌الدین بن على بن احمد بن تقى عاملى، معروف به شهید ثانى (م ۹۶۶ ق) می‌باشد و یکی از بهترین شروح اللمعه الدمشقیه تألیف شهید اول است و یک دورۀ نیمه استدلالى فقه امامیّه را در بردارد. و سایر آثار ایشان به شرح زیر است:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *